รักเดียว...ทำไมมันยากนัก !

#ทีมหมอเป้ง #ทีมหมอฉลาม เราเลื่อนหน้าฟีดทั้ง Facebook และ Twitter ต้องเห็นเป็นประจำเพราะใกล้จะถึงเวลาเฉลยแล้วว่าสุดท้ายใครจะได้ครองรักกับทานตะวัน ผู้เขียนยอมรับว่าเป็นหนึ่งในคนที่ติดตามซีรีส์รักฉุดใจ นายฉุกเฉิน ด้วยความสงสัยและอยากหาทางออกที่เป็นฉันทามติ เลยอยากรู้ว่า หรือจริง ๆ แล้วทานตะวันจะสามารถมีทั้งสองคนในชีวิตพร้อม ๆ กันได้ไหมนะ จนนำมาสู่การค้นหางานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และได้เจองานวิจัยที่ตั้งข้อสังเกตว่า ระบบ “ผัวเดียวเมียเดียว” การมี “รักแท้” เพียงแค่หนึ่งเดียว อาจจะเป็นการฝืนธรรมชาติของมนุษยชาติ 

​

บทความของ “สุธาวัฒน์ ดงทอง” ที่มีชื่อว่า “Monogamy” การมีคู่ครองคนเดียว นำเสนอประเด็นเดียวกันกับที่ผู้เขียนกำลังสงสัย โดยบทความมีสมมติฐานว่า “มนุษย์ถูกออกแบบมาเพื่อให้มีคู่ครองคนเดียวจริงหรือ” และได้ทำการศึกษาผ่านนักมานุษยวิทยาทั้ง 3 ท่านที่จะมาช่วยคลายข้อสงสัยโดยนำเสนอพลวัตรของระบบผัวเดียวเมียเดียวที่ถูกอธิบายผ่านทั้งสามกรอบแนวคิดหลักของนักมานุษยวิทยา จุดร่วมของทั้งหมดคือ ระบบ “ผัวเดียวเมียเดียวไม่ได้เป็นเรื่องธรรมชาติ” มันมีความฝืนธรรมชาติ โดยนำเสนอประเด็นที่แตกต่างกัน ดังนี้

​

• เริ่มด้วย Charles Darwin ที่การมีระบบผัวเดียวเมียเดียวคือการ “ปรับตัว” ของสังคมมนุษย์เพื่อช่วยให้เหมาะสมต่อการอยู่รอด

• Margaret Mead มองว่าเป็นเรื่องระบบ “วัฒนธรรม” แต่ละสังคมมีบริบท สถานที่และเวลาแตกต่างกัน มีความเป็น “วัฒนธรรมสัมพัทธ์” 

• Michel Foucault บอกว่าเป็น “กระบวนการประกอบสร้าง” วาทกรรมผัวเดียวเมียเดียว ประกอบสร้างของระบบในตะวันตกของรัฐ ศาสนา และความรู้ด้านวิทยาศาสตร์การแพทย์

​

ในหนังสือ On the origin of Species ของ Charles Darwin กล่าวถึง “การคัดสรรตามธรรมชาติ (Natural Selection)” หรือที่ Herbert Spencer ใช้ว่า “การอยู่รอดของสิ่งมีชีวิตที่เหมาะสมที่สุด (The Survival of the Fittest)” อธิบายสังคมโดยเชื่อว่า วิวัฒนาการนั้น เริ่มต้นจากสภาวะที่มีลักษณะง่าย ๆ ไปจนถึงลักษณะที่มีความซับซ้อน ความก้าวหน้าทางวิวัฒนาการเกิดจากสิ่งมีชีวิตที่ต้องต่อสู้ดิ้นรนเพื่อความอยู่รอด ผู้มีความเชี่ยวชาญและลักษณะที่เหนือกว่าเท่านั้นจึงจะสามารถมีชีวิตรอดอยู่ได้ Spencer เปรียบเทียบสังคมมนุษย์ว่ามีลักษณะคล้ายกับอินทรีย์ทางชีววิทยา (Biological Organism) ใช้หลักการอุปมา (Analog) เชื่อมโยงชีววิทยาเข้ากับวิวัฒนาการทางสังคม ดังนั้นการจะศึกษาสังคมจึงสามารถที่จะศึกษาได้ในลักษณะเดียวกันกับวิวัฒนาการทางชีววิทยา

​

• สุธาวัฒน์พยายามชี้ให้เห็นว่า ความสัมพันธ์แบบผัวเดียวเมียเดียว หรือมากผัวมากเมียเป็นเรื่องปกติทั้งสองแบบ เพราะในลำดับขั้นของวิวัฒนาการมนุษย์การปรับตัวเพื่อความอยู่รอดไม่ใช่แค่ด้านร่างกายหรือกายภาพ แต่รวมถึงความสามารถในการปรับตัวทางวัฒนธรรมเพื่อความอยู่รอดด้วย บางสังคมต้องอาศัยการแต่งงานแบบผัวเดียวเมียเดียว หรือบางสังคมก็ต้องอาศัยความสัมพันธ์แบบมากผัวมากเมีย เพราะแต่ละสภาพแวดล้อมช่วงเวลาทางประวัติศาสตร์นั้นมีเงื่อนไขที่แตกต่างกัน เช่น ในสังคมชนเผ่าบารี เวเนซูเอลา ผู้ชายทุกคนที่หลับนอนกับผู้หญิงคนหนึ่งระหว่างที่เธอท้อง จะถูกมองว่าเป็นพ่อของเด็กคนนั้นและช่วยกันเลี้ยงดู โดยการที่เด็กมีพ่อหลายคนเพราะแม่นอนกับผู้ชายหลายคนจะช่วยให้เด็กมีโอกาสรอดจนเป็นผู้ใหญ่ได้มากกว่าเพราะผู้ชายจะช่วยกันเลี้ยงดูเด็ก

​

• มีข้อบ่งชี้ว่า มนุษย์เราแรกเริ่มเดิมทีนั้นมีวิวัฒนาการเป็นแบบหลายผัวหลายเมียเหมือนสัตว์ที่ใกล้ชิดกับเราอย่างชิมแปนซีลิงโบโนโบทั้งขนาดกระดูก โครงสร้างกล้ามเนื้อ และความสามารถในการตอบสนองต่อสิ่งเร้าและการแก้ปัญหา ชัดเจนว่าทั้งชิมแปนซีและมนุษย์มีความใกล้เคียงกันเกือบทุกอย่างยกเว้นการมีคู่ครองคนเดียว 

​

• มนุษย์มีเพศสัมพันธ์เพื่อผูกมัด ไม่ใช่แค่เพื่อมีลูก จากลักษณะการมีเพศสัมพันธ์ที่หันหน้าเข้ากันในขณะร่วมเพศ

​

• แท้จริงแล้วการมีคู่นอนคนเดียวไม่เคยมีมาก่อน หลักฐานที่ชี้ว่าการมีคู่ครองคนเดียวนั้นเป็นเรื่องที่ “กุ” ขึ้นมาเมื่อไม่นานมานี้ อธิบายตั้งแต่ 300,000 – 10,000 ปี ว่าทำไมสภาพแวดล้อมถึงเหมาะที่จะมีหลายคู่ครอง เพราะผู้หญิงอ่อนแอและการมีลูกก็คือความอ่อนแอ ผู้ชายที่แข็งกว่าในด้านสรีระมีหน้าที่ต้องออกไปล่าสัตว์ มีโอกาสตายมาก เพราะงั้นการมีผู้ชายอีกคนหรือหลายคนช่วยกันปกป้องผู้หญิงและลูกให้อยู่รอดจึงเหมาะสมกับสังคมในยุคนักล่าสัตว์และนักเก็บของป่า

​

• พอเข้าสู่ช่วงยุคหลัง 10,000 ปีมานี้ มนุษย์เราได้ลงหลักปักฐาน มีวิวัฒนาการเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์ไว้เพื่อบริโภค (Agricultural Revolution) ทำให้มนุษย์เราเริ่มเกิดความกังวลในทรัพย์สิน การแต่งงานแบบผัวเดียวเมียเดียวจึง “เริ่ม” มีประโยชน์ในแง่ของการเพิ่มแรงงานให้กับครอบครัวและสะสมทรัพย์สินส่วนบุคคล (private property) เพื่อไม่ให้ผลผลิตและสัตว์เลี้ยงไปปะปนกับของคนอื่นในเผ่า และอีกด้านหนึ่งการแต่งงานแบบผัวเดียวเมียเดียวยังมีประโยชน์ในแง่ของการเพิ่มแรงงานให้กับครอบครัวเหมือนข้อตกลง

​

• เพื่อสันติภาพและพันธมิตรทางธุรกิจ การแต่งงานแบบผัวเดียวเมียเดียวจึงไม่ใช่เพื่อจัดความสัมพันธ์ส่วนบุคคลของผู้ชายและผู้หญิง แต่เพื่อเป็น “ญาติ” กัน ลองมองย้อนกลับไปดูการแต่งงานของแอนโธนีและคลีโอพัตรานั้น ไม่ได้เกิดจากความรัก แต่เกิดจากคนสองคนจากอาณาจักรที่มีอำนาจมากที่สุดในโลกพยายามหาทางรวมกันปกครองทั้งสองอาณาจักรร่วมกัน

​

• มนุษย์เริ่มประดิษฐ์ “เครื่องมือ” ที่ใช้ดำรงชีวิตเพื่อต่อสู้และให้อยู่รอด เช่น หอก มีด ดาบ เริ่มมีบ้านป้องกันความหนาวเย็น และสัตว์ร้าย ร่างกายของทารกจึงลดความสำคัญลงไปที่ต้องปกป้องดูแล การสะสมอาหารหรือมีทรัพย์สินมากจึงมีความสำคัญมากกว่าร่างกายที่แข็งแรง ซึ่งจะมีทรัพย์สินสะสมอาหารต้องอาศัยความสัมพันธ์แบบผัวเดียวเมียเดียว

​

• ในกรอบของนักชีววิทยาวิวัฒนาการระบบผัวเดียวเมียเดียว (Evolutionary Biologist) เป็นการควบคุมทรัพยากรที่จะทำให้พ่อแม่อุทิศตัวให้กับเด็ก และทำให้เด็กมีโอกาสรอดเติบโตเป็นผู้ใหญ่ได้มากขึ้น

​

• ความรักคือสิ่งใหม่ เพิ่งเกิดขึ้นในปีทศวรรษที่ 1,700 โดยนักวิทยาศาสตร์ผู้ชายใช้ทฤษฎีการเลือกเพศในการอธิบายบทบาททางเพศ (sexual selection theory) ในสมัยวิกตอเรีย ตามที่ Darwin เขียนไว้ในหนังสือ The Descent of Man and Selection in Relation to Sex ไว้ว่า “ดูเหมือนว่าอารมณ์ความรู้สึกของผู้หญิงจะแตกต่างจากผู้ชาย ส่วนใหญ่ในความอ่อนโยนมากกว่าของเธอและความเห็นแก่ตัวน้อยกว่า ผู้ชายชอบการแข่งขันและนำไปสู่ความทะเยอทะยาน ดังนั้นผู้ชายจึงควรเป็นฝ่ายที่เหนือกว่าผู้หญิง” ความคิดดังกล่าวเป็นที่ยอมรับอย่างมากและอยู่มายาวนานมาก เพราะสมเหตุสมผลสำหรับสังคมที่เราใช้ชีวิตกันอยู่ แต่ถ้าการมีคู่ครองคนเดียวเป็นเพียงความคิดที่กุขึ้นมาก็คงเป็นเรื่องที่กุขึ้นมาเพื่อสร้างวิธีการบังคับบทบาททางเพศ และการจัดระเบียบทางสังคม

​

• การที่คู่ครองคนเดียวไม่ใช่เรื่องธรรมชาติ ไม่ได้เกิดจากแรงขับหรือสัญชาตญาณตามธรรมชาติ แต่มนุษย์มีความสามารถในการทำสิ่งที่ไม่เป็นธรรมชาติได้ โลกยุคใหม่ (Modern World) ที่เราฝืนธรรมชาติก็เพื่อปรับตัวให้อยู่รอด

​

• การมีคู่ครองคนเดียวเปรียบเสมือนเป็นมังสวิรัติ (Vegetarian) คุณเลือกได้ที่จะเป็นเพราะมันดีต่อสุขภาพ และถูกศีลธรรม แต่การที่คุณเป็นมังสวิรัติไม่ได้หมายความว่ากลิ่นเบคอนจะเลิกหอม

​

• วัฒนธรรมคือสิ่งที่มนุษย์มีวิวัฒนาการสามารถปรับตัว (Adaptable) ทำในสิ่งที่ไม่เป็นธรรมชาติได้ เรียกว่า “วัฒนธรรม”

​

นักมานุษยวิทยาหญิง Margaret Mead เน้นให้ความสำคัญกับทฤษฎีวัฒนธรรมสัมพัทธ์ (Cultural Relativism) โดยมีแนวคิดจากท่านอาจารย์ Franz Boas และทำงานร่วมกับ Ruth Benedict ที่มองว่า สิ่งผิดปกติ (Abnormal) ในวัฒนธรรมหนึ่ง อาจจะได้รับการยกย่องในอีกวัฒนธรรมหนึ่ง

​

• เช่น ผัวเดียวเมียเดียวที่บางสังคมยึดถือเป็นกฎหมาย ในอีกสังคมหนึ่งอาจมองแล้วงง ๆ ว่าผัวเดียวเมียเดียวจะอยู่กันได้อย่างไร ยกตัวอย่างเช่น ชาวเผ่าเยซูอิต หรือเผ่าบารีในเวเนซูเอลาที่มีวัฒนธรรมแบบ “หลายผัวหลายเมีย”

​

• Mead ได้ทำให้เรื่องเพศกลายเป็นเรื่องของวัฒนธรรมมากกว่าเรื่องทางกายภาพ เรื่องราวทางเพศไม่ได้เป็นเรื่องธรรมชาติล้วน ๆ ตรงกันข้าม เรื่องเพศเป็นเรื่องวัฒนธรรมมากกว่าเรื่องธรรมชาติเชิงชีววิทยา ขั้วทางวัฒนธรรมกลับกลายเป็นขั้วสำคัญในการอธิบายวิถีทางเพศ

​

• การอ้างความชอบธรรมของตะวันตกที่ยกย่องวัฒนธรรมตัวเองให้สูงสุด เรียกว่าลัทธิอาณานิคม (Colonialism) มันอ้างไม่ได้เพราะวิวัฒนาการวัฒนธรรมไม่ได้เป็นเส้นตรง (Unilinear) แต่ควรเป็นประวัติศาสตร์ที่เรียกกว่า “ลักษณะเฉพาะ”

​

• เมื่อมองกลับมาในประวัติศาสตร์การเกิดขึ้นของวัฒนธรรม ผัวเดียวเมียเดียวในสังคมไทย แรกเริ่มจะพบมากในชนชั้นไพร่ ส่วนผัวเดียวหลายเมียจะพบเจอในหมู่ชนชั้นนำสยามที่เป็นชายนิยมการมีเมียมาก เพราะแสดงออกถึงสถานะทางสังคมและเศรษฐกิจ

​

• เมื่อสยามเผชิญหน้ากับจักรวรรดินิยมตะวันตก โดยครอบครัวที่แสดงถึงความเป็น “สมัยใหม่” ตามวาทกรรมชาติพันธุ์วรรณาแบบจักรวรรดินิยม (Imperial ethnography) และอุดมการณ์จากยุคภูมิธรรม ทำให้ชนชั้นนำสยามตระหนักว่า ผัวเดียวเมียเดียวไม่ใช่วัฒนธรรมสังคมสยาม ครอบครัวผัวเดียวหลายเมียต่างหากที่เป็นขนบของสยาม แต่ถูกมองว่า “ป่าเถื่อนและล้าหลัง” ราชสำนักในสายตาตะวันตกจึงเปรียบเสมือนฮาเร็ม กดขี่ผู้หญิง ล้าหลัง สกปรก สยายจึงเลือกสร้างความเป็นสมัยใหม่ขึ้นมาผ่านมโนทัศน์ผัวเดียวเมียเดียว และเข้าสู่สังคมสยามในช่วงรัชกาลที่ 4 ก่อให้เกิดคำถามต่อการดำรงอยู่ของวัฒนธรรม “ผัวเดียวหลายเมีย” ในหมู่ชนชั้นนำสยาม กลายเป็นใจกลางของปัญหาเพศสภาวะ (gender) กับความเป็นชาติ (nation) ที่ยึดโยงปัญหาอื่น ๆ มาเกาะกุมกัน เช่น สถานะของผู้หญิง เมียน้อย ลูกนอกสมรส โสเภณี สังคมสยามพยามสร้างภาพลักษณ์ของความเป็นสมัยใหม่ ปฏิรูปกฎหมายให้มีลักษณะเป็นสากลเพื่อให้รอดพ้นจากการเป็นเมืองประเทศราช

​

• สังคมไทยที่มีลักษณะผัวเดียวหลายเมียก่อนการเข้ามาของลัทธิล่าอาณานิคมตะวันตก เหมาะสมกับวัฒนธรรมสยาม เพราะบริบทในช่วงเวลานั้นความสัมพันธ์ในสังคมเป็นแบบ “ระบบอุปถัมภ์” ระบบผัวเดียวหลายเมียช่วยให้ระบบอุปถัมภ์เข้มแข็ง เพราะการที่ผู้ชายมีอำนาจมากก็ย่อมที่จะมีเมียหลายคน แสดงให้เห็นถึงความสามารถในการอุปถัมภ์เมียได้หลายคน และทำให้สายสัมพันธ์ระหว่างพันธมิตรมีความเข้มแข็งมากยิ่งขึ้น

​

• โดยใช้งานของ Mead เพื่อสะท้อนกระบวนการเข้ามาของวัฒนธรรมผัวเดียวเมียเดียวที่เข้ามาในสยามว่าเป็นการอ้างความชอบธรรมให้กับลัทธิล่าอาณานิคมที่มองว่า สังคมตะวันตกอยู่บนจุดสุดยอดของวิวัฒนาการทางสังคม ดังนั้นมหาอำนาจตะวันตกจึงถือสิทธิที่จะมีอำนาจครอบงำผู้ที่มีวัฒนธรรมน้อยกว่าตน

​

• แนวคิดของ Mead มองว่าวัฒนธรรมเป็นสิ่งที่ถือได้ว่าเกิดขึ้นด้วยตัวของมันเอง ดังนั้นวัฒนธรรมจึงเป็นสิ่งที่เข้าใจได้ โดยอ้างถึงพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ที่มีลักษณะเฉพาะของวัฒนธรรมนั้น 

​

คนสุดท้ายคือ Michel Foucault ที่สุธาวัฒน์ดึงแนวคิดมาพิจารณา “ผัวเดียวเมียเดียว” ในฐานะที่เป็นวาทกรรมหลัก ว่าไม่ได้เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ แต่เกิดจากการประกอบสร้าง ผ่านรัฐ สถาบันศาสนา และเทคโนโลยีทางการแพทย์ เพื่อสอดส่อง ตรวจตราและบงการร่างกายของสมาชิกในรัฐให้อยู่ภายใต้การกำกับ ควบคุม ดูแล ของรัฐและศาสนา การประกอบสร้างอุดมการณ์หลักผัวเดียวเมียเดียวให้เป็นภาพแทนถึงวัฒนธรรมสมัยใหม่ เพื่อเปลือยให้เห็น “อำนาจ” ที่ฝังอยู่กับความรู้และ วาทกรรมท้ังหลาย เผยให้เห็นถึงเทคนิคของการสร้างพลเมืองที่เชื่อฟังและยอมรับอำนาจของรัฐผ่าน ระบบ เป็นกลไกของอำนาจที่มากับวาทกรรมในการบงการสร้างเรือนร่างของคนในสังคมสมัยใหม่สยบยอมต่ออำนาจของอุดมการณ์

​

• ​วาทกรรม (discourse) ในงานชิ้นนี้หมายถึง ระบบ กระบวนการในการสร้าง/ผลิต (constitute) เอกลักษณ์ (Identity) และความหมาย (significance) ให้กับสิ่งต่าง ๆ ในสังคมที่เราอยู่ ไม่ว่าจะเป็นความรู้ ความจริง อำนาจ หรือตัวตนของเราเอง

​

• วาทกรรมผัวเดียวเมียเดียวไปเบียดวาทกรรมหลายผัวผลายเมียให้กลายเป็นชุดวาทกรรมชายขอบ โดยสร้างภาพแทนให้การมีหลายผัวหลายเมียคือ ความป่าเถื่อน ไม่รู้จักควบคุมความต้องการทางเพศ การร่วมเพศเพื่อแสวงหาความสุขนอกสถาบันครอบครัวเป็นสิ่งที่ทำไม่ได้ ส่งผลให้วาทกรรมผัวเดียวเมียเดียวเป็นวาทกรรมหลัก

​

• ก่อนวาทกรรมผัวเดียวเมียเดียวจะเป็นวาทกรรมหลัก ความคิดเรื่องเพศถูกจัดให้เป็นสิ่ง “เลวร้าย” ในศาสนา แต่การไม่ร่วมเพศ มนุษยชาติก็ต้องสูญพันธุ์ คริสต์จักรจึงต้องทนให้มีการรวมเพศอยู่ต่อไป เพราะไม่เช่นนั้น อาณาจักรของพระผู้เป็นเจ้า (Kingdom of God) จะต้องสูญสิ้นไป เพียงแต่การร่วมเพศในคริสต์ศาสนาจะมีแค่ในสถาบันการแต่งงานที่ได้รับการรับรองโดยศาสนาเท่านั้น เป้าหมายของการแต่งงานแบบผัวเดียวเมียเดียวของคริสต์ศาสนาอยู่ที่การมีลูก และการมีสุขอนามัย ไม่ส่ำส่อน และทั้งหมดเป็นพันธะสัญญาที่ต้องกระท่าต่อพระเจ้า การละเมิดสัญญาจึงเป็นเรื่องร้ายแรงมาก

​

• ดังนั้น การแสวงหาความสุขทางเพศ การร่วมเพศในฐานะของความสุขสำราญใจ ถูกมองว่าเป็นสิ่งที่ “ฟุ่มเฟื่อย” และถูกมองว่าเสพติดการร่วมเพศ ไม่สมควรมีกิจกรรมทางเพศมากเกินไป เพราะกิจกรรมทางเพศควรมีเพื่อสืบพันธุ์หรือส่งพันธุกรรมไปยังรุ่นถัดไปเท่านั้น

​

• คริสต์ศาสนาใช้เวลากว่าพันห้าร้อยปีถึงทำให้การแต่งงานเป็นเรื่องของพระผู้เป็นเจ้า แต่เมื่อเปลี่ยนผ่านเข้าสู่ความเป็นสมัยใหม่และรัฐประชาชาติ (nation-state) ที่ต้องควบคุมวิถีปฏิบัติของประชาชนในระดับชีวิตประจำวันอย่างเข้มข้นขึ้น ไปจนถึงควบคุมเรื่องบนเตียง รัฐเข้ามาตรวจตราสอดส่องดูแลสมาชิกเพิ่มมากขึ้น โดยรัฐที่ร่ำรวยกระทำผ่านศาสตร์ที่ซับซ้อนและดูน่าเชื่อถือ ขณะที่รัฐยากจนจะใช้กลไกง่าย ๆ ทางศาสนาในการควบคุมพฤติกรรมทางเพศของมนุษย์

​

• เมื่อรัฐสมัยใหม่เข้ามาเป็นตัวแสดงหลักแทนศาสนจักรกำลังอ่อนแรงลงไป วาทกรรมผัวเดียวเมียเดียว จึงกลายมาเป็นวาทกรรมสำคัญที่รัฐใช้ในการสอดส่องตรวจตราประชาชน เช่น การจัดทำสำมโนประชากร การจัดท่าสถิตเกี่ยวกับจำนวนเพศหญิง เพศชายภายในรัฐ โดยมีนวัตกรรมที่เข้ามาแทนการมีเพศสัมพันธ์ที่ได้รับรองจากพระเจ้าคือ “การจดทะเบียนสมรส” เมื่อการอนุญาติให้มีเพศสัมพันธ์ต้องจดทะเบียนเป็นลายลักษณ์อักษร ส่งผลให้การควบคุมจำนวนประชากร ลูกที่เกิดจากการสมรสโดยถูกกฎหมายจะต้องไปแจ้งเกิด เพื่อจะได้รับการถูกรับรองในฐานะเป็นพลเมืองของรัฐ มีการมอบสัญชาติซึ่งจะกลายมาเป็นอัตลักษณ์ไปตลอดชีวิต สิ่งเหล่านี้ล้วนกระทำภายใต้การตรวจส่องตรวจตาเสมือนพานอปติคอน (panopticon) ที่คอยสอดส่องประชากร คอยนับจ่านวนประชากร เมื่อเกิดต้องไปแจ้งเกิด เมื่อจากไปก็ต้องไปแจ้งตายต่อเจ้าหน้าที่ของรัฐ รัฐเฝ้ามองและนับจำนวนประชากรอยู่ตลอดเวลา รัฐจะกระทำไม่ได้เลย หากปราศจากสถาบันครอบครัวที่มีรูปแบบการแต่งงานแบบผัวเดียวเมียเดียว ความคิดดังกล่าวดำเนินไป ภายใต้กรอบความคิดที่ว่ามนุษย์เป็นทรัพยากร (human resources) อันเป็นความคิดที่เกิดในคริสต์ศตวรรษที่ 18 จนท่าให้รัฐสมัยใหม่ต้องเข้ามามีบทบาทในการบริหารชีวิตประวันของมนุษย์ให้ดำเนินไปอย่างถูกต้อง

​

บทความของสุธาวัฒน์ที่นำเสนอว่า ระบบ “ผัวเดียวเมียเดียวไม่ได้เป็นเรื่องธรรมชาติ” มีวัตถุประสงค์เพื่อให้เรามองสังคมวัฒนธรรมการมีมากผัวมากเมีย (Polygamy) หรือปรากฏการณ์ทางสังคมเกี่ยวกับเรื่องเพศอื่น ๆ ในสังคมปัจจุบันที่นับวันเรื่องเพศนั้นจะมีความซับซ้อน ได้อย่างละเอียดและมีความลุ่มลึกหลากมิติมากยิ่งขึ้น